متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش :: 1380/9/13
بسم الله الرّحمن الرّحيم
الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي
در جوار قبر حضرت فاطمه معصومه(سلام الله عليها) هستيم كه امام جواد فرمودهاند هر كه عمه مرا در قم زيارت كند ,بهشت بر او واجب ميشود و در جوار مرقد علما و مراجع بزرگي هستيم. آيات عظام بينندههاي عزيز بحث را شبي كه تماشا ميكنند که شب ضربت خوردن آقاست، از همين پاي تلويزيون به نجف سلامي بدهيم، السلام عليك يا ابالحسن، يا اميرالمومنين، جملهاي كه ميخواهم بگويم تفسير كلمه(فوز) است. چون اميرالمومنين فرمودند(فزت و رب الكعبة)الطرائف ج2ص519 من راجع به فوز و رستگاري امشب ميخواهم صحبت كنم. مسأله فوز و رستگاري به مناسبت جمله(فزت و رب الكعبه)، اميرالمونين(عليه السلام) فرمودند(فزت و رب الكعبه) كلمه فوز را ما بررسي ميكنيم.
در قرآن 17 يا 18 صفت هست كه خداوند به اينها ميگويد(ذلِكَ الْفَوْز)النساء(13) فوز اينهاست، اميرالمومنين كه ميگويد(فزت) يعني از همه پلهها رفتم بالا، چون مردان بزرگ قطعنامه عمرشان، كلام آخرشان، يعني آن كلمهاي كه آخر عمر ميگويند، قطعنامه عمر اميرالمومنين اين بود: فزت، اگر در قرآن 18 كمال تقريباً گفته فوز، و كسانيكه آن كمالات را دارند(أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ)التوبه(20) فزت، من از همه پلهها رفتم بالا، از اين 18 آيه، يك آيهاش را امشب معنا كنيم، آيه 20 سوره توبه.(ا لَّذينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا في سَبيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ ُهمُ الْفائِزُونَ)التوبه(20) كساني كه ايمان دارند، (وَ هاجَرُوا) هجرت كردند، (وَ جاهَدُوا) و جهاد كردند، در راه خدا، (بِأَمْوالِهِم)، با مالشان، (وَ أَنْفُسِهِم)، با جانشان، اينها(أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّه) بزرگترين درجات را نزد خداوند دارند(وَ أُولئِكَ ُهمُ الْفائِزُونَ) همينها هستند(فائز)(فزت و رب الكعبه) همينها هستند. حالا ما يكي يكي اينها را معنا ميكنيم. اما(آمنوا) ايمان اميرالمومنين. چند جملهاي راجع به ايمان اميرالمومنين صحبت كنيم.
اول كسي كه به پيغمبر ايمان آورد از مردها اميرالمونين بود. بعضي گفتند اول مومن كسي ديگر بود. سلام و صلوات خداوند بر علاّمه اميني در الغدير صد تا حديث از اهل سنت نقل ميکند با سند كه اول كسي كه به پيغمبر ايمان آورد علي بن ابيطالب بود. اين آغاز ايمانش. پايان ايمانش، من تا امشب فكر ميكردم يكبار(افِي سَلَامَةٍ مِنْ دَيْنِي) بحارالأنوارج28ص54 هست كه وقتي خبر شهادت اميرالمومنين را پيغمبر به علي داد، گفت ماه رمضان ضربت ميزنند، و شهيدت ميكنند. (افِي سَلَامَةٍ مِنْ دَيْنِي)؟ آيا وقتي كه ضربت ميخورم دينم سالم است؟ خوش عاقبتم؟ دين خواهم داشت يا بي دين خواهم بود؟ حضرت فرمود نه(فِي سَلَامَةٍ مِنْ دَيْنِي)تا امشب فكر ميكردم يكبار حضرت امير كلمه(افِي سَلَامَةٍ) را گفته است. دوستان از كامپيوتر درآوردند كه چند مورد در صحنههايي پيش آمده اميرالمومنين از پيغمبر پرسيده(فِي سَلَامَةٍ مِنْ دَيْنِي) يعني دغدغه انگار داشته، خيلي مهم است. وقتي اميرالمومنين دغدغه دارد مهم است. افرادي هستند ميگويند براي يك دستمال يك قيصريه را آتش ميزنند، ميگويند حالا كه پست به من ندادي من انقلاب را زير و رو ميكنم، حالا كه از اداره بيرونم كردي طومار جمع ميكنم مدير كل را سرنگون ميكنم. حالا كه به من رأي نداديد اصلاً فرار ميكنم. حالا كه، حالا كه، حالا كه، ما اينها را به چشممان ديدهايم، گاهي انسان يك عقيدهاي دارد عقيده ا ش عملي نميشود.
در مجلس است رأي نميآورد. در شهر است رأي نميآورد. كتابش چاپ ميشود فروش نميرود، مغازهاش نميگردد. يكجا ميخواهد بنايي كند شهرداري نميگذارد. بهر حال يک جايي يك چيزي مطابق سليقهاش نميشود. كاري به حق و ناحق ندارد. ممكن است حق باشد، ممكن است ناحق باشد من نميخوام الان اينجا توجيه كنم که همه كارها حق است. اما اين آقا ميبيني تمام مسائل را زير سؤال ميبرد اين خيلي مهم است.
بيست و پنج سال اميرالمومنين صبر كرد. فرمود صبر كردم. چه جوري؟ خار به چشم و استخوان در گلويم، اما نظام اسلامي را بهم نزدم، آغازش اولين مومن، پايانش(فِي سَلَامَةٍ مِنْ دَيْنِي) وزن ايمان، يک حديث ميخوانم كه من و شما دين داريم مثلاً دينمان چقدر ميارزد؟ آدم گاهي اوقات ميخواهد ببيند چقدر دين دارد، حديث داريم هر كه ميخواهد ببيند چقدر دين دارد ببيند چقدر گناه ميكند. اگر صد تومان به تو دادند دروغ گفتي، به قدر صد تومان دين داري. اگر يك بستني خوردي دروغ گفتي دين شما يك بستني است. اگر سكه، يك حواله ماشين، يك قطعه زمين، پست، مقام، هر جا گناه كردي دين شما همان قدر است دين علي چقدر است؟ اميرالمومنين فرمودند والله قسم اگر حکومت بر كره زمين را به من بدهند که كوچكترين گناهي بكنم، حتي پوست جو از دهان مورچه بگيرم، والله نميگيرم، يعني دين من از حكومت كره زمين ارزشش بيشر است.
وزن ايمان؛ حديثي داريم(لَوْ وُضِعَتْ فِي كِفَّةٍ وَ وُضِعَ إِيمَانُ عَلِيٍّ ع فِي كِفَّةٍ لَرَجَحَ إِيمَانُ عَلِيٍّ ع) مستدركالوسائل ج15ص338- اگر ايمان علي را يك كفه بگذارند، ايمان همه امت مرا هم يك كفه بگذارند، باز ايمان اميرالمومنين از ايمان همه امت اسلامي بيشتر است. كيفيت ايمان، يقين، حضرت فرمودند(مَا شَكَكْتُ فِي الْحَق) از اول تا حالا هيچ شك نكردم، آخر قرآن بعضي ميگويد(وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلى حَرْف)الحج(11) بعضي كنار ميايستند اگر خوب شد ميگويند ما بوديم، اگر بد شد ميگويند من كه گفتم نرو همينطور.
زمان شاه سخنرانيهاي انقلابي كه ميشد يک مشت انقلابيها ميآمدند پاي منبر مينشستند بعضيها در مسجد ميايستادند هي يك نگاه به مسجد ميكردند يك نگاه توي خيابان ميكردند ببينند پليس آمد يا نه، كه اگر پليس آمد زود جيم شوند اگر هم خبري نبود، ببينند آقا چه ميگويد.
پس ايمان اميرالمومنين، سابقهاش اول مومن، صد تا حديث در الغدير، عمق، حكومت را عوض نميكنم ولو به گناه كوچك، پايان، آيا وقتي از دنيا ميروم دينم سالم است؟
در مورد هجرت: اميرالمومنين هجرتهاي مختلفي داشتند.
1- هجرت به مدينه، 2- هجرت به يمن، هجرتهايي كه براي جبهه داشتند، اين هم مال(هاجروا). پس هاجروا به مدينه، به يمن، به جبههها. و اما(جاهدوا) جهادهاي حضرت علي(عليه السلام)، حضرت جز در جنگ تبوك در همه جبههها حضرت حضور داشتند. فقط در جنگ تبوك نرفتند آن هم گريه كرد گفت ميخواهم بيايم، پيغمبر فرمودند خواهش ميكنم نيا. بعد گفت نميخواهي تو نسبت به من مثل:(أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي) الكافي ج8ص106 موسي كه رفت هارون را جايش گذاشت. تو بمان. به امر پيغمبر و به تقاضاي پيغمبر اشك ريخت ميخواهم بروم. جز در تبوك در همه جبههها بود. علي بن ابيطالب را هر كس ميخواهد بشناسد از(وَالْعادِياتِ ضَبْحاً)العاديات(1)بشناسد.
(فَالْمُورِياتِ قَدْحا)العاديات(2)، عاديات جمع عاديه، عاديه يعني اسبي كه ميدود. ضبحا يعني اُه اُه ميكند. اشرار حمله كردند به مدينه گروهي را فرستاد سركوب كنند. رفت شكست خورد برگشت. نفر دوم رفت موفق نشد. چند نفر رفتند موفق نشدند. پيغمبر گفت بيا علي اين كار خودت است. حضرت امير رفت، سحرگاه همه را قلع و قمع كرد. پيغمبر صبح آمد نماز بخواند(غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّينَ)الفاتحه(7) تا ضالين را گفت ميخواست يك سوره بخواند، جبرئيل گفت اين سوره را بخواند بسم الله الرحمن الرحيم(وَالْعادِياتِ ضَبْحاً)(فَالْمُورِياتِ قَدْحا)العاديات(2) مردم تا آن لحظه والعاديات نشنيده بودند. گوشها تيز شد پيغمبر دارد چيز نويي ميخواند. نماز تمام شد، ريختند يا رسول الله چي ميخوانديد؟ گفت بعد از(وَ لاَ الضَّالِّينَ) نازل شد، چي بود؟ علي بن ابيطالب ديشب سحر اشرار را قلع و قمع كرد. و خداوند به اُه اُه اسبش قسم خورد.
قسم به اسبهايي كه ميدوند و ضبحا، (اُه اُه) ميكنند. باز(اُه اُه) مال سينه است، (فَالْمُورِياتِ قَدْحا) موريات جمع موريه، اسب توي جبهه ميدود سمش به سنگ ميخورد جرقه ميزند، قسم به آن جرقهها. علي كيست؟ اميرالمومنين كسي است كه خداوند به نفسِ اسب زير پايش و جرقه سم اسبش، قسم ميخورد. جنگ احد شصت جاي بدن آقا خوني شده بود، پيغمبر دستور دادند همه زخميها يكبار ديگر بيايند جبهه، اميرالمومنين، با بدن شصت جاي خوني پا شد آمد جبهه.
(لضربة علي يوم الخندق أفضل من عبادة الثقلين) إقبالالأعمال ص 467- تمام كفر با تمام ايمان در برابر هم. علي كيست؟ كسي است كه فرشته در آسمان گفت(لَا سَيْفَ إِلَّا ذُو الْفَقَار)الكافي ج8ص110. علي كيست؟ اميرالمومنين عليه السلام، كسي است كه در نهج البلاغه ميفرمايند، ما توي جبههها هيچ حسابي براي هيچ كس باز نميكرديم. حتي اگر بنا بود نزديكترين فاميلمان را بكشيم، ميكشتيم(نَقْتُلُ آبَاءَنَا) بحارالأنوارج30ص321 پدرمان را هم ميكشتيم، ميكشتيم، (وَ أَبْنَاءَنَا) بنا بود بچه هايمان را هم بكشيم، ميكشتيم، (وَ أَخْوَالَنَا) و بنا بود برادرانمان را بكشيم ميكشتيم، (وَ أَعْمَامَنَا) عمويمان هم بنا بود بكشيم ميكشتيم، ولي لكن دغدغه داشتيم، (ثُمَّ لَا يَزِيدُنَا ذَلِكَ إِلَّا إِيمَانا و تسليماً) بحارالأنوارج30ص321- يعني ما وقتي خداوند را ديديم، هيچ چيز را ديگر حساب نميكرديم. خداوند را ميديديم، و هيچ ملاحظاتي نميكرديم، اين كه ايشان فاميل است، چشم توي چشمش ميخورد و. . . اينها نبود.
كي جاي پيغمبر خوابيد؟ اميرالمومنين، با غلامش رفتند بازار لباس خريدند، ارزان و گران، ارزانه را پوشيد، گرانه را به غلامش داد گفت شما بپوش، گفت آقا شما مولايي من غلام و بردهام. فرمود درست است غلامي, ولي چون جواني. جوان ميخواهد شيك بپوشد. اين شيكتر است تو بپوش.(أَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً)التوبه(20) اصلاً ميشود ما علي را بشناسيم؟ دنيا علي را نشناخت، اميرالمومنين را نشناخت. بعد ايشان چقدر بارد غصه بخورد كه وقتي شمشير بخورد بگويد(فزت و رب الكعبه). آخر آيه ميگويد(أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ)التوبه(20) فائز آمد. آين فزت اين فوز همين فائز است. فوز و فائز يكي است. وقتي اميرالمومنين ميگويد فوز رفتم يعني من، خيلي مهم است، بهر حال شب آخر اميرالمومنين است، مهمان دخترش شد، علامه اميني ميامد توي حرم اميرالمومنين سلامش چه بود؟ من شنيدم بعد ديدم اين سلام ايشون نيست سلام امام كاظم است سلام امام رضاست. امام رضا در حرم اميرالمومنين ميگفت السلام عليك يا اول مظلوم. كلمه اول مظلوم توي زيارتش است. چرا علي را كنار زدند؟ كينههاي جنگ خيبر، عدالتش را تحمل نكردند شب ضربت خوردن اميرالمومنين شب قدر است، شب نوزدهم، مهمتر شب بيست و يكم. بعد يك خبري هم داد كه در بعد ميگويم انشاءالله.
در جلسه بعد كهام سلمه ميگويد من توي اتاق پيغمبر بودم. پيغمبر گفت شما برو بيرون. ام سلمه زن خوبي بود رفت بيرون. علي وارد شد. ميگفت چون بنا بود بروم بيرون ديگر صلاح نيست بروم پشت در ماندم. يك مرتبه ديدم رسول الله و اميرالمومنين زار زار گريه ميكنند چه گريهاي. مي خواستم بروم تو ببينم چه شده ديگر گفتم گفته برو بيرون ,يعني برو بيرون. بالاخره مدتي پشت در بودم در باز شد. اميرالمومنين ديدم آمد اشكهايش را پاك كرد هي گفت صبر ميكنم چشم چشم صبر ميكنم. بعد فعميدم پيغمبر گفته بعد از من خيلي اذيتت خواهند كرد. تو قول بده صبر كني. گفت حالا اگر قول بدهي صبر كني خداوند به خاطر صبر تو، تو ونسلت را پناهگاه مسلمانان ميکند. و اين دختر معصومه است يكي از ذريههايي كه قبرش پناهگاه شده. حاج شيخ عبدالكريم به حضرت معصومه پناه آورده بود كه روح الله بهش داد. كما اينكه جبرئيل به مريم نزديك شد كه خدا عيسي داد. جبرئيل در يك قيافه آمد پهلوي مريم، مريم گفت كي هستي؟ گفت من فرستاده خداوند متعال هستم. آمدهام به تو مژده روح الله بدهم. حاج شيخ عبدالكريم آمد به حضرت معصومه روح الله داد، حضرت امام. اگر صبر كني نسل تو در طول تاريخ قبرش پناهگاه مسلمانان ميشود. السلام عليك يا اباالحسن يا اميرالمومنين. هر كجا خواستي سلام بدهي، يكي از مراجع ميگفت سلام خالي هم يك زيارت كامل است. مثلاً شما ميرويد مشهد ميگويند آقا يك زيارت هم براي ما بخوان لازم نيست دو تا جامع بخواني، همينطور برو حرم بگو السلام عليك يا علي بن موسي الرضا. يك زيارت كامل است. هر كه ميخواهد سلام بدهد از همين پاي تلويزيون يك سلام به نجف بدهد. و فرشتهها سلام را ميرسانند و جواب گرمتر هم ميدهند. و شهيد زنده است و جواب سلام را ميشنود و سلام گرمتر جواب ميدهد.
برويم مقداري سه چهار دقيقه آخر را سر سفره اميرالمومنين بنشينيم. هر جور دوست داريد. بسم الله الرحمن الرحيم، نامش به لب اهل نياز است علي، در خلوتيان محرم راز است علي، در مسجد كوفه چون شهيدش كردند، گفتند مگر اهل نماز است علي، مسجد كوفه ببين عزم سفر كرد علي، با دلي خون ز تو هم قطع نظر كرد علي، مسجد كوفه مگر مسجدالاقصايي تو، كه زمحراب تو تا عرش سفر كرد علي، رفت امشب كه به مهمانيام كلثوم، دخترش را ز غمي تلخ خبر كرد علي، هي نگاه كردام كلثوم ميديد بابا هي نگاه به آسمان ميكند، بابا چيه نگاه به آسمان ميكني، فرمود وعده من با خدا امشب است دخترم، كس روزه يكساعته هرگز نگرفت، چون كه افطار به هنگام سحر كرد علي، علي، علي، دلهاتن راروانه كنيد، بسوي مسجد كوفه، فرزندان مولا منتظر بودند يكمرتبه ديدند ندا ميآيد يا اهل العالم قد قتل المرتضي، اي اول مظلوم عالم، تا اين ندا را شنيدند دويدند طرف مسجد يك نگاه كردند ديدند بابا توي محراب افتاده سورتش غرق بخون است. اه كمك كردند بابا را در گليمي نهادند.
بابا را بردند طرف خانه اما همين كه به نزديكي خانه رسيدند ديدند بابا دادرد ميگويد حسنم، حسينم بابا مرا زمين بگذاريد، بگذاريد با پاي خودم وارد خانه شود. بابا شما نميتوانيد راه برويد، فرمودند آخر نميخواهم زينبم مرا به اين حالت ببيند، فرمود آخر دخترم طاقت ندارد، بگويم يا علي راضي نشدي بي بي زينب فرق شكافته شما را ببينند، اما يا علي نبودي كربلا وقتي بي بي زينب آمد بالاي بلندي يك نگاه كرد ديد شمر روي سينه حسين، همه بگوييد يا مظلوم حسين.
اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل لوليك الفرج.
خدايا هرچه شب قدر براي بندگان خوبت مقدر ميكني همه را براي ما هم مقدر بفرما، آمين.
والسلام عليكم و رحمة الله و برکاته