شکر -2

متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش   ::   1369/11/25

بسم الله الرحمن الرحيم‏

ما در دانشگاه هنر خدمت برادران و خواهران هستيم، حالا تعجب نكنيد كه يك بى هنر توى دانشگاه هنر چه مى‏كند؟ گاهى وقت‏ها يك كسى ممكن است شمشير ساز باشد اما شمشير زن نباشد. پيرمردى را داريم كه نشسته و حال ندارد كه پا شود، اما همان طور كه نشسته شمشير مى‏زند. مى‏دهد به يك جوان و آن جوان مى‏زند.
من يك سوژه بيانى از هنر مى‏گويم كه هم يك آهنگ تغييرى داشته باشد، هم بعد وارد بحث رسمى خودمان بشويم. حرف زدن هنر مى‏خواهد، اگر معلم هنر داشته باشد مى‏نشاند و لذا بچه هايى كه روزهاى درسى در مدرسه برايشان سنگين است با پول مى‏روند سينما و حال آن كه توى كلاس سه ربع هم نمى‏نشيند ولى توى سينما دو ساعت و ربع مى‏نشيند در هواى روشن كلاس خسته مى‏شود و در فضاى تاريك سينما نشاط دارد. اين پيداست كه مسئله ى هنر يك چيزى است.
اگر از من بپرسند يك آيه در باره ى هنر بگو. مى‏گويم: هنر منفى يا هنر مثبت؟ هنر منفى سامرى. سامرى چون هنرمند بود و توانست گوساله درست كند يك گوساله درست كرد، هوا كه بهش مى‏خورد لوله كشى درونى طورى بود كه «لهُ خُوارٌ» اعراف/148 قرآن مى‏گويد: مثل گوساله صدا مى‏كرد. مردم به موسى گفتند: ما هم مى‏خواهيم گوساله پرست بشويم. اصلاً با هنر توانست مردم را گوساله پرست كند.
خود قرآن مى‏گويد: دراولين آيه ى خود مى‏گويد: من هنرمندم.
مي‌گويد: الم يعنى اين الفباست. ما 28 سوره داريم كه اولش حروف مقطعه است. در سوره‏هاى مختلف قرآن اين نمونه‏ها را مى‏بينيم كه خداوند وقتى مى‏خواهد صحبت كند الف، لام، كاف، يعنى اين كه ‏اى بشر! من اين قرآن را با حروف الفبا درست كرده‌ام تو هنر دارى مثل آن را بساز.
بعد هم براى اين كه خيز بگيرد و براى اين كه ثابت كند خدا هنر دارد و كل انسان‏ها هنر ندارند. چهار مرتبه مانور داده است. چهار دفعه تحريك كرده است و چهار مرتبه تخفيف داده است تا كه ثابت كند كه از همين الف، لام، ميم يك سوره بياريد. گفته مردم مثل قرآن بياوريد بعد براى اين كه تحريك كند گفته «إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ» بقره/23 اگر راست مى‏گوييم. مثل قرآن بياور. يك جاى ديگر قرآن مى‏گويد: «وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّه» هود/13 دعوت كنيد هركه را كه استطاعت داريد با هر كس مى‏توانى كنگره بين الملل راه بينداز. گاهى جاى ديگر مى‏گويد: «وَ لَنْ تَفْعَلُوا» بقره/24 اصلاً هرگز نمى‏توانيد اگر بعداً هم دانشگاه‏ها توسعه پيدا كنند نخواهيد توانست. يك جاى ديگر مى‏گويد: «وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهيراً» اسراء/88 اگر پشت به پشت هم بدهيد باز عاجزيد.
ببينيد چقدر تحريك مى‏كند برويد بياوريد راست مى‏گوييد بياوريد چهار بار تحريك كرده، بعد هم تخفيف داده است. اول گفته است بكتاب مثله يك قرآن بياوريد بعد گفته يك قرآن زياد است. گفته است كه «فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِه» هود/13 اگر ده تا سوره مثل قرآن بياوريد ما بساطمان را جمع مى‏كنيم. يك جاى ديگر هم مى‏گويد ده تا سوره زياد است «فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ» يونس/38 يك سوره مثل قرآن بياوريد بعد مى‏گويد يك سوره هم زياد است «فَلْيَأْتُوا بِحَديثٍ مِثْلِهِ» طور/34 يك نكته بياوريد.
درست مثل خاك، خاك را خشتمال خشت درست مى‏كند يك خرده رويش كار مى‏شود اين خشت، آجر مى‏شود روى آجر كار مي‌شود، مى‏شود كاشى. ما از خاك تا كاشى كارى بيش‏تر پيش نرفتيم. اما خدا قرآن مى‏گويد «بِماءٍ واحِدٍ» رعد/4 از آب و خاك چقدر ميوه چه رنگ‏هايى چه برگ هايى، چه طعم هايى يعنى از آب و خاكى كه شما خشت درست مى‏كنى من اين همه چيز آفريدم اين هنر است. جنگ‏ها كردند اما مثل قرآن نياوردند الان اسلام چقدر دشمن دارد. چقدردشمنان اسلام دانشمندند. چقدر دشمنان اسلام زبان مادريشان عربى است. در لبنان ما آدم داريم زبانش عربي است. دانشمند است و دينش مسيحى است. دانشمندان عرب خيلى داريم و ماركسيست هم هستند. قرآن مى‏گويد: نمى‏خواهد درگير شويد يك سوره مثل قرآن بياوريم. تا ما بساطمان را جمع كنيم و برويم.
انسان چند قطره منى دارد و هر قطره منى حدود 30 ميليون انسان است و ما يكى از آن 30 ميليون هستيم. خدايى كه يك سى ميليونيم را مى‏گيرد و بوعلى سينا درست مى‏كند. «فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقينَ» مومنون/14 هنر اين است كه خداوند اين همه انسان آفريد كه دو تايش مثل هم نيست. ما در هر كمالى يادمان نرود كه صاحب كمال كيست و اگر كسى هنرمند را دوست دارد به خاطر هنرش بهتر اين كه خدا را دوست داشته باشيم. عاشق هر كمالى هستيم بايد عاشق كمال مطلق باشيم.
بحثى كه ما در اين سه هفته دنبال مى‏كنيم، بحث شكر است. در جلسه ى قبل مطالبى گفتيم. دنباله ى بحث را مى‏خواهيم اين جا بگوييم تيتر بحث هايمان را بگوييم.
بحث شكر:
1 – فوائد شكر 2 – موارد شكر 3 – بلاها هم شكر دارند 4 – تشكر از مردم 5 – شاگردان نمونه 6 – سجده شكر
يك تحقيق و تتبعى روى اين زمينه‏ها شده كه خدمتتان مى‏گويم.
1 – فوائد شكر: «ما يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَ آمَنْتُمْ وَ كانَ اللَّهُ شاكِراً عَليماً» نساء/147 اگر شما شكرگزار باشيد خداوند نعمت هايش را از شما نمى‏گيرد.
امام رضاعليه السلام نقل كرد كه در بنى اسرائيل يك مرد خوبى در ميان يهودى‏ها بود كه او خواب ديد، گفتند كه تو نصف عمرت بايد خوش باشى و نصف عمرت را در فلاكت و بدبختى. حالا در اين كه قسمت اول خوش باشى در پيرى به گدايى بيفتى و يا در جوانى بدبخت باشى و بعد وضعت خوب بشود اختيار با شماست. انتخاب كن. ايشان هم گفت: من بعداً جواب مى‏دهم چون بايد مشورت كنم. با خانمش مشورت كرد. گفت: آقا! ما حالا اول جوانيمان را خوش باشيم، حالا تا پيرى زياد مانده است. اين مرد 35 سال اول عمرش زندگيش خيلى خوب شد. خانم خوبى داشت گفت: حالا كه وضعمان خوب است بريز و بپاش كنيم و به دختران فقير بدهيم. سفره‏ها بدهيم. لباس بدهيم. حسابى خرج كردند. 35 سال تمام شد، به او گفته شد: چون در آن دوران كه وضعت خوب بود خيلى به فقرا رسيده بودي، لطف خدا به تو برگشت و تا آخر عمرت خوش هستى. امام رضاعليه السلام اين حديث را نقل مى‏كند.
آقايانى كه وضعتان خوب است، پاى تلويزيون نشسته‏ايد، خانم‏ها! چند دست لباس توى كمد داريد؟ براى عيد خودتان چه كرديد؟ خيلى بچه هست كه لباس ندارد. فردا برويد بازار و چند دست لباس بخريد و گر نه به نكبت مى‏افتيد. خدا قول نداده است كه هر چه داد تا آخر عمر بماند گاهى مى‏دهد و گاهى مى‏گيرد. خدا نعمت هايتان را نگيرد بلند شويد و شب عيد بچه‏هاى ديگر را خوشحال كنيد منتهي طورى كه كه بچه ى خودتان نفهمد، دوم اين كه آن بچه هم نفهمد.
ما داشتيم مردى پول را مى‏گذاشت توى پاكت و با لباس پستچى مى‏رفت دم در و داخلش مى‏نوشت برادر عزيز اين پول از يك دوستى خدمت شما رسيده است كه اصلاً هيچ كس نفهمد اين كيست.
اصلاً مگر ما شيعه ى اميرالمؤمنين نيستيم؟ اميرالمؤمنين چقدر شب‏ها توى تاريكى مى‏رفت به در خانه ى فقرا تا فردا مردم نگويند اين آن است و بگويند سلام عليكم. مى‏خواهد شكم سير شود، بله قربان گو هم بار نيايد و لذا اميرالمؤمنين هم شب و هم روز صورتش را مى‏پوشاند. بلند شويد و شب عيد يك حركتى بكنيد.
موارد شكر زياد است. هر نعمتى شكر دارد مى‏فرمايد: «ثُمَّ عَفَوْنا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» بقره/52 بزرگ‏ترين نعمت‏هاى خدا اين است كه عيب هايتان را پوشانده است. ما هر كداممان يك دسته گل هايى را آب داديم كه حاضر نيستيم پدر و مادرمان هم بفهمند ولى خداوند همه ى اين‏ها را مى‏داند و مى‏پوشاند. هرچه ما گناه مى‏كنيم آبروريزى در نمى‏آورد و درحالي كه بهترين دوست ما آبروريزى مى‏كند و فتوكپى آن را پخش مى‏كند.
خدا هم عيب‏ها را مى‏داند و هم «يَا مَنْ أَظْهَرَ الْجَمِيلَ وَ سَتَرَ الْقَبِيح»(كافي، ج‏2، ص‏578) است. خدايا! خوبى‏ها را نشان مى‏دهى و بدى‏ها را ‏مى پوشانى. ما هم بايد مثل خدا باشيم. خوبى مردم را بگوييد عيب‏هاى مردم را نگوييد و از امام سجادعليه السلام ياد بگيريم. «وَ إِفْشَاءِ الْعَارِفَةِ، وَ سَتْرِ الْعَائِبَةِ»(صحيفه سجاديه، دعاى 20) خدايا اين صفتت را به من بده، خوبى مردم را توى بوق نكنم و عيب مردم را به هيچ كس نگويم.
اگر در جامعه‌اي مردم عيب‏هاى همديگر را نگويند آن جامعه چه جامعه‏اى مى‏شود. آقا! البتّه هر افشاگرى بد نيست، مثلاً اگر جنايتكارى مي‌خواهد مسؤول مملكت شود و بايد آن جا افشا كرد مثل يك كسى كه مست است و مي‌خواهد پشت فرمان بنشيند بايد او را افشا كرد و پس افشاگرى حرام است جز در موارد حساس.
َ «يُريدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ» بقره/185 همين كه خدا برنامه هايش را آسان گذاشته، بعد مى‏فرمايد: من دستورات آسان گفتم «وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» بقره/185 اصلاً من برنامه دين را آسان گرفتم. دين چقدر آسان است. شما مثلاً يك نماز مى‏خواهى بخوانى چقدر طول مى‏كشد؟ اصلاً كل نماز به اندازه‏اى كه شما در برابر آينه بايستى و زلف هايت را از شمال شرقى بياورى به جنوب غربى كل نماز به اندازه ى اتو كردن يك كت نمى‏كشد. قرآن مى‏گويد: ما برنامه‏ها را آسان گرفتيم تا شما شكر كنيد.
«وَ لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَ أَنْتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» آل عمران/123 خداوند شما را پيروز كرد. همين وسيله ى شكر است «قالَ يا مُوسى‏ إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسالاتي‏ وَ بِكَلامي‏ فَخُذْ ما آتَيْتُكَ وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرينَ» اعراف/144 من تو را انتخاب كردم براى مسئوليت‏ها. بعد مى‏گويم «وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرينَ» تشكر كن.
«إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ» كوثر/1 پيغمبر! من به تو كوثر يعنى خير زياد دادم. جالب اين است كه كوثر به حضرت زهراسلام الله عليها تطبيق شده است و جالب است قرآن به كل دنيا مى‏گويد: «مَتاعُ الدُّنْيا قَليلٌ» نساء/77 و به زهراسلام الله عليها مى‏گويد: كثير. خدايى كه به كل هستى مى‏گويد: كم، به زهراسلام الله عليها مى‏گويد: زياد.
من به تو زهراسلام الله عليها دادم، حالا چه؟ «فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انْحَرْ» كوثر/2 براى پروردگارت نماز بخوان. بعد مى‏گويد: «وَ انْحَرْ» مى‏گويد: و بايد برايش شتر نحر كني.
موارد شكر چيست؟ «فَآواكُمْ وَ أَيَّدَكُمْ بِنَصْرِهِ وَ رَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» انفال/26 اين نعمت‏ها را تا از ما نگيرند ما حاليمان نيست. واقع اين است كه خيلى وقت‏ها گرفتن نعمت‏ها خيلى عزيز است تا نعمت را خدا مى‏گيرد آدم، قدر نعمت را مى‏فهمد.
مى‏گويند: كسى از كشتى خيلى مى‏ترسيد، او را توى دريا انداختند. يك خرده غوطه خورد دستش را گرفتند و ديگر آرام شد «أَيَّدَكُمْ بِنَصْرِهِ وَ رَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ». شما اين جا توى خيابان نماز جمعه مى‏خوانيد. بسيارى از كشورها هستند، من در يكى از كشورهاى كمونيستى بودم، مى‏خواستم نماز جمعه بخوانم يك نفر فهميد، منتهي او خودش هم مسلمان بود ولى در آن جا گرفتار بود. گفتم: قبله چه جور است؟ گفت: با من حرف نزن الان من را مى‏گيرند. من اين طور راه مى‏روم. هر سمتى كه من رفتم بفهم كه قبله آن طرف است. جرأتى را كه به من بگويد قبله كدام طرف است را نداشت. با حركت نشان داد خفقان است. «أَيَّدَكُمْ بِنَصْرِهِ» زمان شاه برادرم در بدرآباد دو فرسخى خرم آباد سرباز بود. به پادگان رفتم تا او را ببينم. به دژبان جلوى در گفتم من بروم داخل يك حديث بگويم. گفت: از اين جا برو مگر اين جا روضه است. ايستاديم سروان آمد، ستوان آمد. هردرجه دار مى‏آمد، قبول نمي‌كرد كه يك حديث بگويم. آخر گفتند: ما مسلمانيم اما تو خيلى ساده هستى كه مي‌خواهي بيايى توى پادگان روضه بخوانى و سخنرانى كنى، آن وقت هم تو را مى‏گيرند هم برادرت را و هم همه ى ما را. برادرم ما را ديد. گفت: داداش حالا كه مرا ديدى برو. اين جا مى‏خواهى دسته گل به آب بدهى؟ ما را گير بيندازى؟ گفتم بالاخره من از قم تا خرم آباد آمده‌ام بالاخره يك جورى بايد سخنرانى كنم.
گفت: نمي‌شود. گفتم آقا من از آخوندى مى‏آيم بيرون. گفت: چه كت و شلوار بپوشى و چه نپوشى بالاخره يك قال الصادقعليه السلام مى‏خواهى بگويى يا نه. اين‏ها به قال الصادقعليه السلام حساسند.
زمان هارون الرشيد اگر كسى مى‏گفت: قال الكاظمعليه السلام گير بود و لذا آخرش مى‏گفتند قال العبد الصالح يك آدم خوبى گفته است. نمى‏گفتند امام كاظمعليه السلام.
امام حسينعليه السلام كه شهيد شد امام سجادعليه السلام جرأت حرف زدن نداشت. حديث‏ها را به حضرت زينبسلام الله عليها مى‏گفت. حضرت زينبسلام الله عليها به زن‏ها مى‏گفت: و زن‏ها به شوهرانشان مى‏گفتند.
امام هادىعليه السلام مى‏خواست كه نامه بدهد به قدرى كنترل بود كه عصا درست كرد و نامه را لوله كرد مثل سيگار توى عصا جاسازى كرد و به كسى گفت برو فلان منطقه اين را بده به فلان كس يادگارى و اين داشت مى‏رفت وسط راه دعوايش شد و عصا را زد و خوب عصايش پوك بود و شكست و نامه لو رفت و امام هادىعليه السلام داد زد كه «شما چرا چنين كارى كرديد؟ » خيلى مشكل بود.
به هر حال ما كت شلوارى شديم در خرم آباد زمان شاه و آمديم يك 30، 40 كيلو كاهو گرفتيم و شستيم و چند تا شيشه سكنجبين و رفتيم پيش برادرم و به برادرم گفتم اصلاً نگو برادرت آخوند است بگو بيايند كاهو بخورند. خيلى خوب خودم هم مى‏ترسيدم در آن جا يك الاغى بود من گفتم: مى‏روم آن طرف الاغ و شما هم اين طرف الاغ مشغول كاهو خوردن باشيد و بعد من حديث مى‏گويم. و شما داشته باشيد الان ارتش ما چگونه شده است. خودش دعوت مى‏كند مى‏گويد: بيا و براى ما آيات سوره جهاد را بخوان. سپاه ما همين طور.
الان من آمدم در دانشگاه شما و مى‏گويم نظر قرآن در رابطه با هنر چيست؟ نعمت‏هاى زيادى داريم. مثلاًامواج با گوش ما هماهنگ است. خوردنى‏ها با معده ما هماهنگ است. ديدنى‏ها با نور هماهنگ است و بدن هر كسى را خدا جورى كه با استخوان پايش هماهنگ باشد و بتواند اين بار را حمل كند خلق كرده است. كل هستى را خدا آفريد و آن چه كه در هستى هست ماكتش را خدا در انسان آفريده است. مثلاً در هستى درخت هاست. در انسان مو هست. در هستى رعد، در انسان نعره، در هستى بارندگى، در انسان اشك است. در هستى درياست در ما آب دهان. در هستى معدن، در ما استعداد. در هستى خاك، در ما گوشت. در هستى دره و كوه، درما پستى و بلندى. هر چه در هستى هست، در انسان هم هست.
و اما بلاها هم شكر دارد. چون بلا به يكي از دلايل زير نازل مي‌شود:
1 – كفاره ى گناهان: گاهى وقت‏ها يك سختى كه به انسان مى‏خورد حتى روايت داريم بچه‏اى كه مريض مى‏شود و پدر و مادرش نمى‏خوابد و بيدار است همين بى خوابى پدر و مادر كفاره ى گناهان است تمام بلاها براى مؤمن كفاره است. درجات است. كه از فايده ى بلاها اين است كه علاقه به دنيا را در دل كم مى‏كند. اگر اين دنيا همه چيز، خوشمزه بود چه مى‏كرديم.
آدم وقتى تلخى را ديد عامل قدردانى مى‏شود و نعمت‏ها را درك مى‏كند. انس با خدا پيدا مى‏كند آدم وقتى كمبود دارد با خدا بيش‏تر رفيق مى‏شود.
امام سجادعليه السلام وقتى مريض مى‏شد دعا مى‏كرد. در سختى‏ها نوع دوستى انسان تقويت مى‏شود. اصولاً اگر يك كسى يك مدتى در بيمارستان خوابيد وقتى از بيمارستان بيرون مى‏آيد مى‏گويد: خدايا! همه ى مريض‏ها را شفا بده. چون خودش چند شب در بيمارستان بوده و خوابيده است.
خيلى خوب است، آدم دو، سه ماه مستأجر باشد و بعد صاحبخانه بيرونش كند و گر نه آدم نمى‏فهمد مستأجرى يعنى چه؟ اين‏ها شيرينى هايى است كه در درون تلخى هاست.
آدم در بلاها خودش را مى‏شناسد. يكى از بلاها اين است كه آدم نفهمد كجاى كار است. در بلاها آدم دوستانش را هم مى‏شناسد. دوستان واقعى، چه كسى آدم را دوست دارد و چه كسى ندارد.
دور پيغمبرصلي الله عليه و آله شلوغ بود. همه مى‏گفتند: يك سؤال دارم. آيه نازل شد كه هر كس مى‏خواهد از پيغمبرصلي الله عليه و آله سؤال كند بايد برود يك تومان صدقه بدهد تا ديدند پولى شد، همه گفتند: نه بابا عرض سلامى و رفتند.
آيه نازل شد، اى نامردها! شما براى سؤال و جواب با رسول الله صلي الله عليه و آله يك تومان ارزش قائل نشديد. دروغ مى‏گوييد. ما عاشق نيستيم. دانشجو يعنى عاشق علم. شما فقط اگر فقط كتاب‏هاى خودتان را بخوانيد عاشق نيستيد. شما بايد عاشق علم باشيد. دانشجو كسى است كه ساعت مچى خود را بفروشد و كتاب بخرد. تمام وقت هايش را با مطالعه پر كند. اين را مى‏گويند عاشق تحصيل.
آدم وقت بلا قلبش رقيق مى‏شود. بلاها هم شكر دارد. آدم وقتى ديد يك پول دار مرد، وارث‏ها سر ارث دعوا كردند، مى گويد: خاك بر سر ما براى چه كسى جمع مى‏كنيم تا خودمان هستيم بخوريم.
دعواى سر ارث تلخ است، اما علاقه ى انسان كم مى‏شود.
يوسف سر چاه خنده‏اش گرفت. گفتند: الان مگر موقع خنده است؟ مى‏خواهيم بيندازيمت توى چاه، گفت: چون يك زمانى نگاه مى‏كردم مى‏ديدم 10 برادر 82 كيلويى دارم. گفتم: كسى با بودن اين هيكل‏ها نخواهد توانست به من بگويد: بالاى چشمت ابروست. حالا مى‏بينم كه خود شما مى‏خواهيد مرا توى چاه بيندازيد. به چه كسى دلم خوش بود.
به خاطر بلا نوع دوستى انسان زياد مى‏شود. پس بلاها هم شكر دارد تا چه طور به بلاها نگاه كنيم.
امام صادقعليه السلام مى‏فرمايد: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَيْكَ»(كافي، ج‏2، ص‏549) اين دعا را فرموده بعد از نماز صبح بخوانيد. صورت را بگذار روى خاك و بگو «شكراً لله». حتى اگر كسى سوار اسب است ياد يك نعمت افتاد، اگر رويش نمى‏شود از اسب پياده شود همين طور يك كمى گوشه صورتش را اشاره بكند، نشان بدهد كه خدايا من فهميدم كه تو به من لطف كردى.
شكر مردم:
از مردم هم بايد تشكر كرد. از امتيازات حضرت امام اين بود كه از مردم تشكر مى‏كرد. مى‏گفت: زن‏هاى خيابان چهارمردان قم، رهبر من همان پسر 13 ساله است. اى كاش من يك پاسدار بودم. . . اصلاً به من رهبر نگوييد. من خدمتگذار شما هستم.
«هلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلاَّ الْإِحْسانُ» الرحمن/60 بهترين مردم مردم ايرانند.
«أَنِ اشْكُرْ لي‏ وَ لِوالِدَيْكَ» لقمان/14 از خانمت تشكر كن. دست خانمت را ببوس ما از غريبه تشكر مى‏كنيم از خودى تشكر نمى‏كنيم قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام: «من لم يشكر الإنعام فليعد من الأنعام»(غررالحكم، ص‏280) كسى كه شكر نكند از نعمت مردم، از چهارپايان است.
تشكر كن از خلق خدا، البته اگر كسى منّت مى‏گذارد ديگر تشكر مكن.
قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام: «مَنْ مَنَّ بمعروفه أسقط شكره»(غررالحكم، ص‏390) كسى كه منّت بر تو مى‏گذارد، ديگر اين لياقت تشكر ندارد.
درست مثل وام، وقتى به تو وام دادند، وقتى مى‏روى بدهى، صد و بيست هزار تومان بده. او نگويد كه من پول مى‏دهم تو بايد بهره بدهى كه آن ربا مى‏شود و ربا مثل زنا با مادر است و گناه كبيره است. او شرط نكند كه 100 تومان بده ولى تو به او بيشتر بده صد و بيست تومان بده.
خدا از مردم تشكر مى‏كند «إِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَليمٌ» بقره/158، «وَ سَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرينَ» آل عمران/144 خداوند شكور است در هر حالى ما بايد تشكر كنيم، چون ما هر چه داريم از اوست.
امام سجادعليه السلام فرمود: خداوند لعنت كند آن كسى را كه جلوى كار خير را مى‏گيرد. گفتند: چه جورى؟ فرمود: از مردم تشكر نمى‏كنند و مردم دماغشان مى‏سوزد و دلسرد مى‏شوند. اگر تشكر كنند تشويق مى‏شود.
البته مى‏گويد: اگرمردم تشكر نكردند از مردم غصه نخور. از رسول الله صلي الله عليه و آله تشكر نكردند. از ائمه تشكر نكردند. اميرالمؤمنينعليه السلام فرمود: اگر يك كارى كردى، كسى از تو تشكر نكرد، غصه نخور. در تاريخ كساني پيدا مى‏شوند كه بعدها از تو تشكر كنند.
ممكن است الان يك كارى كنى و همه به تو بخندند، ولى خوب است بعداً پيدا مى‏شوند و مى‏گويند نه، خنده نداشت.
يكى از مسؤولان مهم مملكتى به من خنديد و من خيلى ناراحت شدم و بعداً مرا ديد و گفت: ببخشيد من پارسال به شما خنديدم.
اميرالمؤمنينعليه السلام فرمود: اگر ديدى مردم تشكر نمى‏كنند دلسرد نشو، خدا كه مى‏بيند.
اگر خودت خدمت‏كردى فراموش كن ولى اگر مردم به تو خدمت كردند فراموش نكن. افرادى هم هستند كه متملّقند، زيادى تشكر مى‏كنند. حديث داريم آدم هايى هستند كه تملق مى‏كنند. كاه را كوه مى‏كنند اين‏ها هم تشكر تملقى است.
اصل قرآن هنر است. نشانه هايش اول آن است كه نوشته الف، لام، ميم، نون و. . .
چهار دفعه تحريك كرده، چهار دفعه تخفيف داده است، اين همه ضد اسلام عرب زبان، دانشمند مى‏شوند و هنوز مثل قرآن نياورده‏اند. فقط قرآن است كه مى‏تواند در هنر تحدّى(مبارز طلبي) كند.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»